مریستم یا سرلاد چیست؟ اهمیت و نکات سرلاد ها
فیلم آموزشی کامل از گروه ویتامین زیست برای این که بدونیم مریستم یا سرلاد چیست
مریستم یا سرلاد چیست؟ نکات کامل کنکوری این مبحث رو امروز جمع بندی می کنیم.
گروه آموزشی ویتامین زیست
مریستم های نخستین (سرلاد های نخستین)
در نوک ساقه و ریشه، یاخته های سَرلادی (مریستمی) وجود دارند که دائماً تقسیم می شوند و یاخته های مورد نیاز برای ساختن سامانه های بافتی را تولید می کنند. یاخته های سَرلادی به طور فشرده قرار می گیرند. هستۀ درشت آنها که در مرکز قرار دارد، بیشترِ حجمِ یاخته را به خود اختصاص می دهد. این یاخته ها منشاء انواع بافت های زمینه ای در گیاهان می باشند.
سرلادِ نخستین ریشه: این سَرلاد نزدیک به انتهای ریشه قرار دارد و با بخش انگشتانه مانندی به نام کلاهک پوشیده می شود. کلاهک ترکیب پلی ساکاریدی ترشح می کند که سبب لزج شدن سطح آن و درنتیجه نفوذ آسان ریشه به خاک می شود. یاخته های سطح بیرونی کلاهک به طور مداوم می ریزند و با یاخته های جدید، جانشین می شوند. کلاهک، سرلادِ نوک ریشه را دربرابر آسیب های محیطی، حفظ می کند.
سرلادِ نخستین ساقه: این سرلاد ها عمدتاً در جوانه ها قرار دارند. جوانه ها مجموعه ای از یاخته های سَرلادی و برگ های بسیار جوان اند. رشد جوانه ها علاوه بر افزایش طول ساقه، به ایجاد شاخه ها و برگ های جدیدی نیز می انجامد. جوانه ها را براساس محلی که قرار دارند در دو گروه جوانۀ انتهایی و جوانۀ جانبی قرار می دهند.
سَرلاد نخستین علاوه بر جوانه ها، در فاصلۀ بین دو گره در ساقه نیز وجود دارد. گره، محلی است که برگ به ساقه یا شاخه متصل است. به فاصلۀ بین دو گره، «میان گره» می گویند. بنابراین به سَرلادی که در این محل قرار دارد، «سرلادِ میان گرهی» می گویند. نتیجۀ فعّالیت سَرلاد های نخستین، افزایش طول و تا حدودی عرضِ ساقه، شاخه و ریشه است. همچنین برگ و انشعاب های جدید ساقه و ریشه از فعّالیت این سَرلاد ها تشکیل می شوند. چون با فعّالیت این سَرلادها ساختار نخستین گیاه شکل می گیرد، به این سَرلادها، سَرلادهای نخستین می گویند.
مریستم های پسین (سرلاد های پسین)
تشکیل ساقه ها و ریشه هایی با قطر بسیار در نهان دانگان دولپه ای نمی تواند حاصل فعّالیت سَرلاد نخستین در این گیاهان باشد. بنابراین باید سَرلاد های دیگری باشند تا بتوانند با تولید مداوم یاخته ها، بافت های لازم برای این افزایش قطر را فراهم کنند. به این سَرلاد ها که در افزایش ضخامت نقش دارند، سَرلاد پسین می گویند. دو نوع سَرلاد پسین در گیاهان دو لپه ای وجود دارد؛ 1- آوند ساز 2- چوب پنبه ساز. به سَرلاد های پسین، «بُن لاد» نیز گفته می شود.
بُن لاد (کامبیوم) آوند ساز: این سَرلاد، منشأ بافت های آوندی چوب و آبکش است. این سَرلاد بین آوند های آبکش و چوب نخستین تشکیل می شود و آوند های چوبِ پسین را به سمت داخل و آوند های آبکش پسین را به سمت بیرون تولید می کند. مقدار بافت آوند چوبی ای که این سَرلاد می سازد، به مراتب بیشتر از بافت آوند آبکشی است.
بُن لاد (کامبیوم) چوب پنبه ساز: این سَرلاد که در سامانه بافت زمینه ای ساقه و ریشه تشکیل می شود، به سمت درون، یاخته های پارانشیمی و به سمت بیرون، یاخته هایی را می سازد که دیوارۀ آنها به تدریج چوب پنبه ای می شود و در نتیجه، بافتی به نام بافت چوب پنبه را تشکیل می دهند. بافت چوب پنبه، بافت مرده ای است، بُن لاد چوب پنبه ساز و یاخته های حاصل از آن در مجموع پیراپوست (پریدرم) را تشکیل می دهند. پیراپوست در اندام های مسّن، جانشین روپوست می شود. پیراپوست به علت داشتن یاخته های چوب پنبه ای شده، نسبت به گاز ها نیز نفوذناپذیر است، در حالی که بافت های زیر آن زنده اند و برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند؛ به همین علت در پیراپوست مناطقی به نام عدسک ایجاد می شود.
آنچه به عنوان پوست درخت می شناسیم، مجموعه ای از لایه های بافتی است که از آوند آبکش پسین شروع می شود و تا سطح اندام ادامه دارد. با کندن پوست درخت، بُن لاد آوند ساز در برابر آسیب های محیطی قرار می گیرد.
راستی اگه میخوای هیچ آموزشی رو از دست ندی، اینستاگرام ویتامین زیست رو دنبال کن 😉❤
فهرست مطالب
دوره های کنکوری ویتامین زیست
