تفاوت های بخش مبادله ای و هادی در دستگاه تنفس

لازم است بدانیم که بخش هادی از بینی شروع شده و تا نایژک های انتهایی ادامه دارد اما بخش مبادله ای از نایژک های مبادله ای و حبابک ها تشکیل شده است.

نایژک های مبادله ای با مجاری بخش هادی تفاوتی ندارد و دقیقا ساختاری شبیه نایژک های انتهایی دارد اما تفاوت های اصلی و بزرگ بین حبابک ها و بخش هادی است که در ادامه آن ها را بررسی می کنیم.

تفاوت های بافتی شامل:

• در سراسر بخش هادی (به جز ابتدای بینی) لایۀ مخاطی وجود دارد که این لایه از جنس بافت پوششی استوانه ای مژک دار می باشد و مخاط ترشح می کند. اما در حبابک ها لایۀ مخاطی و ترشحات مخاطی وجود ندارد.
• در تمامی بخش های هادی (به جز حلق و نایژک ها) غضروف وجود دارد اما در بخش مبادله ای غضروف نداریم.
• در اغلب قسمت های بخش هادی لایه ی ماهیچه ای داریم اما در حبابک ها به هیچ عنوان لایه ی ماهیچه ای نداریم.
• بافت پوششی در بخش های هادی همانطور که قبلا اشاره شد از نوع استوانه ای مژک دار است که مادۀ مخاطی ترشح می کند اما در حبابک ها بافت پوششی از نوع سنگ فرشی تک لایه است که مژک ندارد و ماده ی مخاطی نیز ترشح نمی کند. بافت پوششی در حبابک ها در برخی نقاط که محل حضور مویرگ ها می باشد، غشای پایه را از دست می دهد. و همراه با مویرگ ها از غشای پایۀ مشترک استفاده می کند.

تفاوت های عملکردی شامل:

• بخش هادی تنها وظیفه دارد هوا را انتقال دهد و به هیچ عنوان تبادل ندارد اما بخش تبادلی درون حبابک های خود هوای ورودی را با خون تهویه کنند.

نکته: نایژک های مبادله ای نیز جزئی از بخش مبادله ای هستند اما تبادل ندارند و هوا را فقط جابجا می کنند.

تفاوت های ایمنی شامل:

• ایمنی ایجاد شده در بخش هادی حاصل مواد ضد میکروبی موجود در ماده ی مخاطی ترشح شده از لایه ی مخاطی است. اما ایمنی ایجاد شده در بخش مبادله ای علاوه بر مواد ضد میکروبی که در مخاط نایژک های مبادله ای، حاصل سلول های درشتخوار موجود در حبابک ها نیز هست.
• در بخش هادی مژک های لایه ی مخاطی و مو های موجود در بینی، هوا را از ذرات ناخالصی پاکسازی می کنند. این امکان در حبابک ها وجود ندارد اما ناخالصی ها نیز مانند میکروب ها توسط همان سلول های درشتخوار در حبابک ها به دام می افتند.
• مسئول ورود عامل بیماری به درون بدن بخش هادی دستگاه است و مسئول ورود عامل بیماری به درون خون حبابک ها (بخش مبادله ای) هستند.

نکاتی در مورد نایژک ها

نایژک ها برخلاف نای و نایژه ها درون خود غضروف ندارد بنابراین می تواند در شرایط مختلف تنگ تر یا گشاد تر شود. این توانایی نایژک ها را قادر می سازد تا میزان هوای ورودی به حبابک ها را تنظیم کند.

نایژک های انتهایی اخرین قسمت از بخش هادی می باشد و در ادامه تبدیل به نایژک های مبادله ای می شود که اولین قسمت از بخش مبادله ای است.